1. İş Ekipmanları ve Güvenlik İlişkisi

İş ekipmanları, iş güvenliğini sağlamak için önemli bir rol oynar. Bu ekipmanlar, çalışanların günlük işlerini güvenle yapabilmeleri için gereklidir. Ancak, ekipmanların zamanla aşınması veya arızalanması, iş güvenliğini tehlikeye atabilir.

Bu yüzden, iş ekipmanlarının periyodik kontrolleri, sadece bir yasal zorunluluk değil, aynı zamanda iş kazalarının önlenmesi ve çalışan sağlığının korunması için de önemlidir. Ekipmanların düzenli bakımı, iş yerinde risklerin azaltılmasına yardımcı olur.

2. Periyodik Kontrollerin Tanımı ve Amacı

Periyodik kontroller, iş ekipmanlarının güvenli ve verimli bir şekilde çalışıp çalışmadığını belirlemek için yapılan düzenli incelemelerdir. Bu kontroller, ekipmanın tipine ve kullanım koşullarına bağlı olarak belirli aralıklarla yapılmalıdır.

Amaç, ekipmanların performansını en üst düzeyde tutarken, iş kazalarını ve arızaları önlemektir. Ayrıca, bu kontroller sayesinde ekipmanların ömrü uzatılabilir ve onarım maliyetleri azaltılabilir.

3. Hangi İş Ekipmanları Periyodik Kontroller Gerektirir?

Her tür iş ekipmanı periyodik kontrol gerektirmez. Ancak, kaldırma ve taşıma ekipmanları, basınçlı kaplar, elektrikli ekipmanlar, ve tehlikeli kimyasallarla çalışan ekipmanlar gibi yüksek riskli ekipmanlar düzenli kontroller gerektirir.

Bu ekipmanların kontrolleri, iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliklerine uygun olarak yapılmalıdır. Özellikle yüksek riskli iş ekipmanlarının periyodik kontrolleri, uzman kişiler tarafından gerçekleştirilmelidir.

4. Periyodik Kontrollerin Hukuki Zorunlulukları

Türkiye’de iş ekipmanlarının periyodik kontrolleri, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili yönetmelikler tarafından düzenlenmiştir. Bu yönetmeliklere göre, işverenlerin belirli aralıklarla ekipmanlarını kontrol ettirmesi yasal bir zorunluluktur.

Bu kontrollerin yapılmaması durumunda, işverenler ağır cezalarla karşılaşabilir ve iş yerinde yaşanabilecek kazalardan sorumlu tutulabilirler. Bu yüzden, hukuki zorunluluklara uygun hareket etmek işverenler için büyük önem taşır.

5. Periyodik Kontrollerin Faydaları Nelerdir?

Periyodik kontrollerin en büyük faydası, iş yerinde güvenliği sağlamaktır. Bu kontroller sayesinde olası arızalar önceden tespit edilir ve iş kazalarının önüne geçilir. Aynı zamanda, ekipmanların ömrü uzatılarak işletme maliyetleri de düşürülür.

Kontrollerin düzenli yapılması, iş verimliliğini artırır. Ekipmanlar düzenli olarak kontrol edildiğinde, beklenmedik duraklamalar ve arızalar azalır. Bu da işin sürekliliğini ve verimliliğini olumlu yönde etkiler.

6. İş Ekipmanlarının Kontrol Sıklığı Nasıl Belirlenir?

İş ekipmanlarının kontrol sıklığı, ekipmanın tipi, kullanım şekli ve çevresel koşullara göre değişir. Örneğin, sık kullanılan veya ağır koşullarda çalışan ekipmanlar daha sık kontrol gerektirir. İşverenlerin, bu kontrollerin sıklığını belirlerken uzman görüşü alması önemlidir.

Ayrıca, ekipman üreticisinin tavsiyeleri ve yasal düzenlemeler de kontrol sıklığını belirlemede etkili olabilir. Bu yüzden, iş yerinde kullanılan her bir ekipman için özel bir kontrol planı oluşturulmalıdır.

7. Periyodik Kontrol Süreci Nasıl İşler?

Periyodik kontrol süreci, öncelikle bir uzman tarafından ekipmanın detaylı bir şekilde incelenmesiyle başlar. Bu inceleme sırasında ekipmanın tüm parçaları kontrol edilir ve herhangi bir arıza veya aşınma belirtisi olup olmadığına bakılır.

Kontroller tamamlandıktan sonra, uzman bir rapor hazırlar. Bu raporda ekipmanın durumu, yapılan kontroller ve gerekliyse alınması gereken önlemler detaylı bir şekilde belirtilir. İşveren, bu rapor doğrultusunda gerekli aksiyonları almalıdır.

8. Kimler Periyodik Kontrolleri Yapabilir?

Periyodik kontroller, bu konuda uzmanlaşmış ve yetkili kişiler tarafından yapılmalıdır. Türkiye’de bu yetki, belirli eğitimleri almış ve Ekipnet numarasına sahip uzmanlara verilmiştir. İş ekipmanlarının teknik özelliklerinin gerektirdiği ve EKİPNET’e kayıtlı ilgili branşlardan mühendis, teknik öğretmen, tekniker ve yüksek teknikerler periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerdir.
Bu kişiler, ekipmanların güvenlik standartlarına uygunluğunu değerlendirebilir.
Periyodik Kontrol Sözleşmelerinin İSG Katip üzerinde bildirilme zorunluluğu 4 Şubat 2024 itibari ile zorunlu olmuştur.
İş güvenliği uzmanları İSG-Katip sisteminde iş güvenliği uzmanı olarak atanmış ise, kalıcı Ekipnet numarasına sahip olsalar bile sistem üzerinden Periyodik Kontrol atamaları yapılamamaktadır.

İşverenler, kontrol yapacak kişilerin yeterliliğinden emin olmalıdır. Bu, sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda iş güvenliği ve çalışan sağlığı için de kritiktir.

9. Periyodik Kontrollerin Maliyeti ve Bütçelendirilmesi

Periyodik kontrollerin maliyeti, ekipmanın türüne, kontrol sıklığına ve kontrolü yapacak uzmanın ücretine bağlı olarak değişebilir. Ancak, bu maliyetler uzun vadede büyük kazançlar sağlar. Arıza veya kaza nedeniyle oluşabilecek maliyetler, düzenli kontrollerin maliyetinden çok daha yüksektir.

İşletmeler, periyodik kontroller için yıllık bir bütçe ayırarak bu maliyetleri kontrol altında tutabilirler. Bu, hem iş güvenliği açısından hem de maliyet yönetimi açısından faydalı olacaktır.